Afbouw benzo's

Wat is het ?

Het langdurig gebruik van benzodiazepines en verwante middelen (Z-drugs) ligt in België alarmerend hoog. Zo werden er in 2021 ongeveer 400 miljoen dagelijkse dosissen afgeleverd, ofwel ongeveer 1,1 miljoen dosissen per dag. Patiënten die deze middelen langdurig gebruiken krijgen vaak te maken met ernstige bijwerkingen zoals tolerantie, afhankelijkheid, een verhoogd valrisico, ... Daarom is een nieuwe dienstverlening ontwikkeld waarbij patiënten met de nodige multidisciplinaire samenwerking tussen zijn/haar huisarts, (huis)apotheker en eventueel psychiater/psycholoog de medicatie geleidelijk kan afbouwen.

Voorwaarden

Elke volwassene die niet in een woonzorgcentrum of andere instelling verblijft en die gedurende ten minste 3 maanden chronisch een benzodiazepine of Z-product gebruikt kan deelnemen. Als bijkomende voorwaarde mag er maar 1 product gebruikt worden en mag de dagelijkse dosis die de patiënt gebruikt niet groter zijn dan 3 maal de gebruikelijke dagelijkse dosering van het specifieke geneesmiddel voor de indicatie ‘slapeloosheid’.

Opstart

De patiënt dient zijn geïnformeerde toestemming (eHealth Consent) te geven bij de apotheker voor het delen van de gezondheidsgegevens en voor voortgezette farmaceutische zorg. Er wordt een overeenkomst getekend tussen de arts, de patiënt en de apotheker waarna de apotheker het afbouwprogramma kan initiëren. In de overeenkomst wordt vastgelegd bij welke apotheker het volledige afbouwprogramma zal doorlopen worden en verklaart de patiënt geen andere benzodiazepines of Z-producten tijdens het programma te gebruiken dan deze die verwerkt worden in de magistrale bereidingen in het kader van het afbouwprogramma.

Afbouwprogramma

De slaapmedicatie wordt geleidelijk afgebouwd door middel van magistrale bereidingen waarbij de dosis telkens verlaagd wordt. De arts kiest in overleg met de patiënt voor een specifiek programma. Zo kan er afgebouwd worden in 5,7 of 10 stappen. Per stap kan er ook gekozen worden voor 10,20 of 30 gelulen waardoor een programma minimaal 50 dagen duurt en maximaal 300 dagen.
Daarbovenop kan er tijdens het afbouwprogramma ook beslist worden om een stabilisatiestap in te bouwen. Hierbij krijgt de patiënt een extra bereiding met dezelfde hoeveelheid als de vorige bereiding. Tijdens een afbouwprogramma kunnen er maximaal 2 stabilisatiestappen ingebouwd worden van 10 tot maximaal 30 dagen waardoor een programma uiteindelijk maximaal 360 dagen kan duren.
Tijdens het afbouwprogramma kan ook een tweede gesprek = opvolggesprek plaatsvinden waar de apotheker de patiënt verder begeleidt, informeert en motiveert.

Kostprijs

Vanaf 1 februari 2023 is deze nieuwe dienstverlening terugbetaald in de apotheek. Dit houdt in dat de patiënt enkel de verpakkingen van de specialiteiten betaalt die verwerkt worden in de magistrale bereidingen.

eForm afbouw benzo’s

In het kader van het afbouwprogramma benzo’s ontwikkelde FarmaFlux een eForm dashboard. Op dit dashboard ziet de apotheker een overzicht van de patiënten die in zijn/haar apotheek starten in een afbouwprogramma. Per patiënt ziet de apotheker wanneer deze opgestart is, met welke molecule de bereidingen gemaakt worden en wat de startdosis was. Verder ziet hij op het dashboard ook of er al een vervolggesprek heeft plaatsgevonden, in welke stap de patiënt zich nu bevindt, of er al stabilisatiestappen plaatsgevonden hebben en indien ja, wanneer deze plaatsvonden. Op basis van de status van het programma ziet de apotheker ook in een oogopslag of het een actief programma is, of het programma vroegtijdig beëindigd werd of succesvol beëindigd is en/of er herval plaatsgevonden heeft. Wanneer er meer bereidingen gemaakt werden dan voorzien in het programma wordt dit ook gevisualiseerd op het dashboard. De apotheker ziet ook telkens wanneer de laatste wijziging plaatsvond en kan indien van toepassing een reden voor vroegtijdige stop aanduiden.

Daarnaast wordt deze data geanonimiseerd ook teruggekoppeld aan het RIZIV ter evaluatie van de dienstverlening. De data wordt ook verder aangevuld met bijvoorbeeld de data van het origineel actief bestanddeel. Dit is relevant voor de evaluatie gezien het ook mogelijk is dat de arts beslist om de patiënt om te schakelen naar diazepam en hiermee af te bouwen in plaats van met het product dat de patiënt oorspronkelijk nam.

Verwerkingsdoeleinde

In het kader van de Farmaceutische zorg zoals beschreven in het KB van 21 januari 2009 zal de apotheker de patiënt helpen bij het juist gebruik van geneesmiddelen en meer bepaald bij het afbouwen van benzodiazepines en Z geneesmiddelen. Hiervoor werd een multidisciplinair afbouwschema ontwikkeld waarbij alle partijen een overeenkomstenformulier ondertekenen.

Verwerkingswijze

Dashboard

De behandelende arts bespreekt samen met zijn patiënt de mogelijkheid tot het afbouwen van de benzodiazepines en Z producten en het gevaar voor zijn gezondheid. De patiënt en arts komen samen overeen om over te gaan tot een afbouwschema samen met een apotheker.

De apotheker ontvangt van de patiënt een aanvraagformulier met een voorstel van afbouwschema opgesteld door de arts. De apotheker registreert de specifieke initiatie CNK afhankelijk van het aantal stappen waaruit het afbouwschema bestaat.

De apotheker ontvangt eveneens een voorschrift van de arts met daarop een specifieke bereiding met het actieve bestanddeel waarmee afgebouwd zal worden en de hoeveelheid. Elke specifieke hoeveelheid gelulen in het kader van het afbouwschema heeft een specifieke CNK. Deze CNK wordt eveneens geregistreerd. Er bestaan hiervoor 3 bereidings CNK’s (voor een bereiding met 10,20 of 30 gelulen).

Tijdens het afbouwschema is er eveneens een mogelijkheid een tweede begeleidingsgesprek te hebben.  Voor dit gesprek is er eveneens een specifieke CNK die door de apotheker geregistreerd wordt.

De behandelende arts kan tijdens het programma ook 2 x in overleg met zijn patiënt beslissen om een stabilisatiefase in te bouwen. Hiervoor is ook een specifieke CNK voorzien en dergelijke stabilisatiestap wordt ook gevisualiseerd op het dashboard.

Farmaflux verwerkt al deze gegevens en stelt een dashboard ter beschikking van de apotheker waarin staat welke patiënt gestart is en in welke fase van het afbouwschema deze zich bevindt.

Rapportering RIZIV

Voor de rapportering naar het RIZIV toe, wordt eveneens het actief bestanddeel weergegeven waaraan de patiënt gewend was. Deze gegevens worden gecapteerd  uit de TIP Medication History databank. De verwerking van deze gegevens is een secondary use van gegevens.

Categorie van betrokkenen

Duur van de bewaring

De gegevens worden voor een termijn van 10  jaar bewaard .