Afgelopen maand stond de jaarlijkse Maand van de Preventie, georganiseerd door VAN, in het teken van therapietrouw bij diabetespatiënten. Eerder was Rookstop al een thema, waarvan we graag enkele interessante inzichten uit de verzamelde data delen.
Hoewel het aantal rokers de afgelopen jaren is gedaald, sterft er in België nog steeds elk uur een persoon aan de gevolgen van roken (Bron: Sciensano, 9413 overlijdens in 2020, cijfers gepubliceerd in 2024). Openbare apothekers blijken echter een belangrijke rol te spelen bij het begeleiden van mensen die willen stoppen. Hun interventies – van gedragsondersteuning tot advies over rookstopmiddelen – zijn niet alleen effectief, maar ook kostenefficiënt.
Breed bereik
In deze blog lichtten we vroeger reeds toe hoe FarmaFlux gebruikmaakte van 4 CNK-codes die toelieten geaggregeerde data (= niet terug te brengen tot de individuele patiënt) te verzamelen van motivatiegesprekken rond stoppen met roken tussen apothekers en patiënten. Tijdens dit gesprek werd het rookgedrag, de stopmotivatie en de rookstopopties besproken van een brede leeftijdsgroep van 300 rokers, waarvan de helft geen chronische medicatie gebruikte in de 90 dagen voorafgaand aan het gesprek. In totaal registreerden 101 unieke openbare apothekers deze gesprekken tijdens de twee maanden durende campagne, waarbij een populatie met een gemiddelde leeftijd van 53 jaar betrokken was, bestaande uit evenveel vrouwen als mannen.
Sterk gemotiveerd
Uit de datacollectie bleek dat bijna 70% gemotiveerd was om te stoppen en ongeveer een op de drie een farmacotherapeutisch hulpmiddel –meestal Nicotine replacement therapy (NRT) – kocht om te stoppen met roken op de dag van het interview. Nog eens bijna een derde liet zich doorverwijzen naar een hulpverlener, terwijl 7,7% probeerde op eigen houtje te stoppen (cold turkey).
Interessant was ook dat gemotiveerde rokers na het gesprek minder hoest- en inhalatiemedicatie gebruikten dan niet-gemotiveerde rokers. Dit wijst op een mogelijk verband tussen stopmotivatie en korte-termijn-gezondheidsvoordelen.
In uitgesteld relais
Meer dan een derde van de deelnemers startte binnen 180 dagen na het motivatiegesprek met een farmacotherapeutische rookstoptherapie. Opvallend genoeg bleken sommige mensen die aanvankelijk niet gemotiveerd waren of geen hulpmiddel wilden gebruiken, tijdens de 180 dagen follow-up alsnog een rookstopmiddel aan te schaffen. Dit suggereert dat een kort motivatiegesprek dat aanvankelijk als mislukt werd beschouwd later alsnog tot een stoppoging kan leiden. Al kunnen andere (medische) triggers voor het stoppen met roken niet worden uitgesloten.
Meerwaarde
Een sterk punt van dit onderzoek is het gebruik van objectieve medicatiegegevens gebaseerd op apotheekdata. Alle farmacotherapeutische rookstoptherapieën die gebruikt werden tijdens de follow-up werden geregistreerd, omdat deze alleen beschikbaar zijn in de openbare apotheek in België.
Conclusie
Openbare apothekers zijn in staat een breed scala aan rokers te benaderen en kunnen fungeren als eerste contactpunt en oriëntatiecentrum om mensen te begeleiden naar een rookvrij leven. Vervolgonderzoek is nodig om de duur van het effect van korte motiverende interviews te bepalen en de impact ervan te kwantificeren. Ook het verband tussen stopmotivatie en gezondheidsvoordelen op korte termijn moet verder worden onderzocht.
Bron: Vauterin D, Tommelein E, Lahousse L. A brief motivational interview for smoking cessation by Belgian community pharmacists. Pharmacy Practice. 2024 Jul-Sep;22(3):2976. https://doi.org/10.18549/PharmPract.2024.3.2976
Laatst gewijzigd op 18/12/2024
Volg ons op...
Onze social media kanalen. Blijf bij met de laatste innovaties in de gezondheidssector, technologische snufjes, enz.