Picto Pharma « in the picture »

Veel mensen hebben moeite om de informatie die een arts of apotheker over hun gezondheid geeft, te begrijpen. Het team van de Square Levie-apotheek in Brussel pakte dit probleem aan waar ze dagelijks mee geconfronteerd werd. Sophie Etienne, apotheker en bestuurslid van de Brusselse beroepsvereniging (UPB-AVB) licht hun parkoers toe.

Gezondheidswijsheid “Health literacy” is een term die verwijst naar het vermogen van een persoon om basis gezondheidsinformatie en behandelingsmogelijkheden op te zoeken, te begrijpen en te gebruiken en om geïnformeerde beslissingen te nemen over zijn/haar gezondheid. (Bron: HealthNest) Leeftijd, opleiding en immigratiestatus zijn echter factoren die van invloed zijn op het niveau van de gezondheidswijsheid van een individu. Ongeacht deze kennis kunnen medische aandoeningen en taalbarrières ook van invloed zijn op het vermogen om de behandelingsinstructies op te volgen.

Pictogrammen

Om de apotheker in staat te stellen elke patiënt, ongeacht zijn taal, de gezondheidskennis of afkomst, kwaliteitsvolle farmaceutische zorg aan te bieden, heeft de Brusselse apotheek Square Levie, in samenwerking met de UPB-AVB, een communicatiemiddel ontwikkeld: PICTO PHARMA.

Sophie Etienne: “We hebben in 2017 de stage van een Canadese student aangegrepen om dit project te starten, aangezien er in onze apotheek veel mensen kwamen die geen Frans, Nederlands, of Engels spraken. We hebben ons gebaseerd op het online pictogrammenproject van de International Pharmaceutical Federation (FIP) om een tool te ontwikkelen die in de apotheek kan worden gebruikt. Deze ‘home-made tool’ van onze apotheek heeft in 2017 de Well Done MSD Health Literacy Award gewonnen in de ‘first line’ categorie. Vanwege de persaandacht en het succes na het winnen van deze prijs, hebben we de tool voorgesteld aan de UPB-AVB zodat we hem ook aan andere apothekers konden aanbieden. De kwaliteit, de doeltreffendheid en de relevantie werden geëvalueerd in samenwerking met de vzw Cultures & Santé, elf Brusselse apothekers en een groep alfabetiseringsstudenten.”

Een bekroond succes

Dankzij de steun van COCOM werden deze pictogrammen gratis ter beschikking gesteld van elke Brusselse apotheek. Aan andere apothekers, artsen en zorgverleners werden ze tegen kostprijs verkocht. Het werd een groot succes. Sophie Etienne: “We kregen positieve feedback van de apothekers, ze vonden het een praktische tool. Eigenlijk hadden we een lanceringsfeestje gepland in de maand mei, maar de pandemie besliste er anders over.”

PICTO PHARMA vond zijn inspiratie bij de geteste en gevalideerde FIP-pictogrammen die uit de software werden geëxporteerd en afgedrukt. Een PICTO PHARMA box bevat tien A4-formaat bladen met pictogrammen, gegroepeerd per thema, bijv. symptomen, bijwerkingen, soorten medicijngebruik (crème, siroop, capsules, etc.), naast een gebruiksaanwijzing en twee whiteboards met medicatieschema’s.

Sophie Etienne: “Je kunt het whiteboard met het medicatieschema op de toonbank plaatsen en met behulp van pictogrammen aan de patiënt uitleggen dat hij de medicatie bijvoorbeeld een half uur voor een maaltijd moet innemen gedurende 10 dagen. (Zie illustratie hierboven) Na de uitleg krijgt de patiënt een papieren medicatieschema mee naar huis om thuis de instructies op te volgen.”

Dit is duidelijk een zeer praktisch hulpmiddel in de apotheek, vooral in Covidtijden, waar het dragen van een masker het voor mensen met een beperkte gezondheidswijsheid niet makkelijker maakt. De tool is tweetalig en kan besteld worden bij de beroepsverenigingen.