Met apotheekdata griep voorspellen?

Het feit dat het griepvirus elk jaar terugkomt en dat je in een griepseizoen meer dan een keer griep kan krijgen, maakt dat het voorspellen van een griepuitbraak nuttig zou zijn voor zowel de eerstelijn als de ziekenhuizen. Met die voorkennis zouden zij zich kunnen voorbereiden (voldoende stock, personeel,…). In Portugal maakt een baanbrekend project gebruik van data-analyse; ze monitoren meer bepaald de aflevering van OTC-producten in de apotheek. Dit initiatief wordt geleid door de Nationale Vereniging van Apothekers (ANF) en gebeurt in samenwerking met een van de verenigingen van huisartsen in Portugal. 

Apotheekdata

Ruben Pereira, Data Scientist bij het Centre for Health Evaluation & Research/Infosaúde National Association of Pharmacies, licht toe: “We gebruiken de verkoop van OTC-producten, zoals hoestsiropen en koortswerende middelen, als indicatoren voor een naderende griepuitbraak. Mensen kopen deze producten vaak zodra ze de eerste ziektesymptomen ervaren, nog voordat ze naar een dokter gaan. Door deze patronen te analyseren, kunnen we griepuitbraken tot wel twee weken voordat ze hun piek bereiken voorspellen. Met andere woorden het HiCorr-Flu model correleert stijgingen in OTC-aflevering met daaropvolgende pieken in doktersbezoek vanwege griep.”

Anticiperen

Het vroegtijdig voorspellen van een griepepidemie stelt zorgverstrekkers in staat om proactief te reageren. Apothekers, artsen, gezondheidscentra en ziekenhuizen kunnen zich beter voorbereiden en maatregelen treffen om de impact van een epidemie te verminderen. Bovendien biedt het HiCorr-Flu model inzicht in de epidemiologische activiteit op lokaal, regionaal en nationaal niveau, wat cruciaal is om op maat gemaakte maatregelen te nemen.

Meer data, betere voorspellingen?

Op de vraag of het mogelijk is om grieppieken zelfs twee maanden vooraf te voorspellen, reageert Ruben voorzichtig optimistisch. “Er moeten wel al tekenen van besmetting zijn, zoals een toename in de aflevering van hoestsiropen. Maar met extra gegevens over bijvoorbeeld weersomstandigheden en wereldwijde gezondheidstrends, zoals een griepvirus dat al circuleert in Australië, zou dit wellicht mogelijk zijn.”

We werken nauw samen met openbare apothekers, die essentieel zijn vanwege hun directe interactie met het publiek.

Samenwerking en realtime gegevens

Een belangrijke factor in het succes van dit project is de samenwerking met lokale apotheken en huisartsen. “We werken nauw samen met openbare apothekers, die essentieel zijn vanwege hun directe interactie met het publiek,” zegt Ruben. “Waar artsen vroeger weken moesten wachten op labresultaten, hebben ze nu vrijwel direct toegang tot gezondheidsdata, wat een snellere respons op griepuitbraken mogelijk maakt. We overwegen om dit model ook voor andere aandoeningen te gebruiken, wat zou kunnen leiden tot een uitgebreider systeem voor gezondheidsmonitoring. Belangrijk hierbij is dat alle processen GDPR-conform zijn.”

Overheidsfinanciering

Wat betreft de financiering, vertelt Ruben hoe ANF aanvankelijk zonder succes een farmaceutisch bedrijf benaderde dat bijna het vaccinmonopolie in Portugal heeft. Uiteindelijk werd, in samenwerking met de overheid, een publiekscampagne opgezet die heeft bijgedragen aan de terugbetaling van covid- en griepvaccinaties in apotheken.

Model

Dit project in Portugal laat zien hoe apotheekdata kan worden gebruikt. Door realtime data-analyse op te nemen in de volksgezondheidsstrategie, zet Portugal de toon voor een proactiever gezondheidsbeleid en een snellere reactie op epidemieën. Ruben hoopt dat dit project als model kan dienen voor andere landen en staat open voor internationale samenwerking: “We delen graag onze inzichten om zo samen vooruitgang te boeken.”