FIP-congres: de apotheker meer dan ooit een rol als zorgverstrekker

De verwachtingen van het APB-team waren hoog gespannen voor ze naar het FIP-congres vertrokken eind september. Reden genoeg om hen naar hun opgedane kennis en indrukken te vragen.

Ons vijfkoppige team is het er unaniem over eens : zo’n congres is vermoeiend, maar tegelijk boeiend en stimulerend.

Koen Straetmans: “Wat mij van bij het begin opviel , het was mijn eerste keer, was de positieve vibe van samenhorigheid tussen apothekers van over de hele wereld. FIP is een schitterend netwerk waar landen elkaar verder helpen met hun kennis en lessons learned. Iedereen kampt met dezelfde problemen, zoals geneesmiddelen die onbeschikbaar zijn, en wij zijn allemaal op zoek naar nieuwe diensten om de apotheker in zijn rol van zorgverstrekker te bevestigen. In een aantal landen zijn er al diensten een feit.
Zo wordt er in apotheken in Zwitserland, Denemarken, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk al gevaccineerd in de apotheek, wat een mindshift bij het grote publiek teweegbrengt.
In Australië en in Zwitserland mag de apotheker zelfs een twintigtal kleinere aandoeningen (o.a. blaas- en oogontsteking) behandelen op basis van een op voorhand met de huisarts afgesproken protocol. De patiënt moet dus niet meer naar zijn huisarts en de apotheker levert voorschriftplichtige geneesmiddelen af.
Een nieuwe dienst in Frankrijk die de overconsumptie van antibiotica tegengaat, is de TROD (test rapide d’orientation diagnostique). Deze test is een keelswab (keelstrijkje) waarbij de apotheker na enkele minuten weet of de pijn viraal dan wel bacterieel is en of een antibioticum dus nodig is of niet. Meer nog, de huisarts verwijst er patiënten ook door naar de apotheker en geeft hen een voorschrift mee voor een antibioticum dat alleen afgeleverd wordt na een keelswab. Die doorverwijzing van de arts naar de apotheker is ongekend. Even vermelden in dit verband dat de Franstalige Apothekersvereniging AUP hier bij ons een pilootproject wil starten en op zoek is naar apothekers die deze ‘Streptotest’ willen aanbieden.
Wij van onze kant kregen positieve reacties over ons nieuw vergoedingsmodel, het Cappuccinomodel en over het GFD. Dat geeft wel een goed gevoel, want wij zijn altijd heel kritisch naar onszelf. Ook het concept van de huisapotheker verdient het om onder de aandacht gebracht te worden op FIP, dat is alvast iets voor volgend jaar.”

Netwerking

Een van de belangrijkste troeven op FIP zijn de talloze contacten die je met collega’s apothekers en collega’s van beroepsorganisaties hebt. Je leert elkaar op zo’n event beter kennen en de contacten daarna verlopen vlotter dan als je elkaar alleen virtueel kent. Lena Vandersteen: “Ik ontmoette er KNMP-collega’s (NL) die hetzelfde werk doen als ik en we spraken af om nog meer databanken uit te wisselen. Voor mij was het ook de eerste keer om aan zo’n internationaal event deel te nemen. Aan de ene kant zie je duidelijk verschillen tussen de deelnemende landen: sommige staan verder dan wij, andere liggen achter op ons, maar tegelijk merk je ook dat ze vaak met dezelfde problemen geconfronteerd zijn. Van de presentaties heb ik onthouden dat de nieuwe technologieën zoals 3D-printing een alsmaar grotere rol spelen en dat het belangrijk is om bij te blijven. Zo’n congres helpt echt om je blik te verruimen en je toekomstvisie te bepalen.”

Veel geleerd

Manon Buyl: “Netwerking is voor mij een van de belangrijkste activiteiten op FIP. Het is immers interessant om te zien hoe andere Europese landen omgaan met de komst van online spelers, de digitalisering  enz., zodat je daar lessen uit kan trekken voor je eigen aanpak. De presentatie van Paulien Schul (NL) over het lanceren van nieuwe diensten in de apotheek vond ik bijvoorbeeld schitterend. Ze heeft bovendien een grote kennis van de Belgische markt. Echt iemand om uit te nodigen voor een brainstorming. Ook de emotionele speech van een patiënt die al enkele keren kanker had overwonnen, is me bijgebleven. Hij toonde duidelijk aan dat een patiënt vaak iets anders verwacht van een zorgverstrekker dan wat wij in gedachten hebben. Dit bleek ook uit een Australische studie waarbij zowel patiënten als zorgverstrekkers gevraagd werden om een tekening te maken van hun gevoel bij astma. Terwijl patiënten vooral uiting gaven aan hun angsten (voor de dood, het verlies van sociaal contact, hun levenskwaliteit), tekenden de zorgverstrekkers schematisch het gebruik van een puffer en de te volgen procedures. Wij, zorgverstrekkers zien soms alleen de ziekte en praten niet over de bezorgdheden van de patiënt.

Andere interessante presentaties gingen over gendergelijkheid in de apotheeksector, over ecologie… te veel om hier op te noemen. Vijf dagen presentaties van ’s morgens tot ’s avonds, gevolgd door netwerkrecepties en diners was heel intens, maar ik deed super veel kennis op en dat geeft heel veel energie.”

Aan de wand

Op FIP kan je als spreker of via een poster iets aan het publiek voorstellen. Op een poster kan je een bepaald project schematisch tonen en er uitleg bij verschaffen tijdens de twee keer vier uur dat je erbij staat. Wij stelden drie posters voor.

Wouter Hamelinck : “ Een van onze posters toonde het Cappuccinomodel, het nieuwe vergoedingsmodel waarvan het concept in Nederland werd bedacht. Op de poster waren de koffie en de cappuccino heel visueel aanwezig, wat meteen een  goede publiekstrekker was.
Als je op de volgende links klikt, zie je de poster van de app, bekijk je de poster rond de dematerialisering van het voorschrift en ten slotte het Cappuccinomodel. Mensen bleven verwonderd stilstaan en wilden meer uitleg. Onze huisapotheker, waarbij we de overheid hebben kunnen overtuigen om in de apotheker te investeren, kende ook veel bijval. Veel landen zitten vaak nog in de pilootfase, terwijl projecten bij ons al (bijna) volledig uitgerold zijn. Op het vlak van vaccinatie in de apotheek staan andere landen dan weer wel verder dan wij.
Wat mij opviel, is dat iedereen in dezelfde richting denkt en weg wil van het doosjes schuiven. Daarom is het belangrijk naar elkaars resultaten te kijken en meer samen te werken. Het is niet nuttig om nog iets uit te proberen als het al bewezen is dat het niet werkt. Het voordeel is dat de deelnemers op FIP collega’s zijn en er dus geen concurrentie is, waardoor informatie en ervaringen gemakkelijk gedeeld worden.”

In de kopgroep

Lieven Zwaenepoel: “Als officiële vertegenwoordiger voor België nam ik deel aan de algemene vergadering van FIP (Counsil). Ik stelde er vast dat FIP evolueert naar een organisatie die de globale doelstellingen van de WHO onderschrijft en ze naar de apothekerssector vertaalt in plaats van er parallel mee te lopen. Ook werd een interessant project opgestart om een atlas/databank te maken met gedetailleerde informatie over alle nieuwe diensten die wereldwijd opgezet worden.
Heel inspirerend vond ik de sessie waarin de impact van diensten ter ondersteuning van inhalatietherapie aangetoond werd, iets wat we in België nog niet opgestart hebben voor onze begeleidingsgesprekken voor het Goed Gebruik van Geneesmiddelen (GGG). Gezien er duidelijke resultaten zijn in Noorwegen, Portugal en Turkije, zal dat bij ons ongetwijfeld ook het geval zijn. Hun manier kan ons inspireren en motiveren om er nu werk van te maken.
Nuttig was ook de advocacy tool die in de workshop rond vaccinatie werd voorgesteld en die van pas zou komen om vaccinatie in de apotheek bij onze overheid te bepleiten. Ik heb ook de sessie in samenwerking met The Clean Breathing Institute (TCBI) meegepikt. Het thema was luchtvervuiling en de behandeling van respiratoire pathologieën. Het idee is om strategieën uit te werken, in samenwerking met globale partners en met een financiering door GSK, zodat apothekers hier een preventieve rol kunnen spelen.
Ook hebben we verder verbroederd met KNMP en concrete afspraken gemaakt om uit te wisselen o.a. rond vaccinatie en toekomstvisie. Daarnaast heeft de Noorse Apothekersvereniging ons uitgenodigd om het GFD en het concept van de huisapotheker toe te lichten. Soms inspireren wij, dan weer worden wij geïnspireerd. Het is goed om te zien dat we geen achterblijvers zijn. We zitten niet altijd in de spits, maar wel in de kopgroep en dat is bemoedigend.“

Meer nieuws over het FIP-congres volgt ook in het Apothekersblad van november.