"De uitdaging is technologie op een intelligente, humane manier in te zetten" (Lon Holtzer)

Aan het woord in deze laatste aflevering over robotisering zijn Lon Holtzer, Vlaams zorgambassadeur en Carine Boonen, Coördinator Flanders’ Care. Voor beiden is het duidelijk dat de robotisering al een brede toepassing kent in de zorg, maar dat er nog heel wat mogelijkheden zijn.

Lon Holtzer : “Een mogelijk voorbeeld van robotisering in de ziekenhuizen bij ons is de voorbereiding van de verdeling van geneesmiddelen aan patiënten. Zo’n medicatierobotten waarbij de medicatie individueel verpakt wordt, zijn dan ook een echte vooruitgang. Het uitdelen van medicatie door robotten in plaats van door verpleegkundigen, wat bijvoorbeeld in de VS gebeurt, heb ik nog niet gezien maar ik sluit het wel niet uit. Ik kan alleen maar verheugd zijn over die ontwikkeling in de mate dat robotisatie de organisatie van de zorg ten goede komt en tegelijk de veiligheid verhoogt door lagere foutmarges en een grotere nauwkeurigheid, bijvoorbeeld  bij operaties. Robotchirurgie is zo minutieus dat zelfs de beste chirurg ter wereld dit niet kan benaderen. In feite kan alles wat techniek is, een ondersteunende rol spelen, niet alleen voor het zorgpersoneel maar ook voor het zelfstandiger en onafhankelijker maken van zorgvragers.”

Intelligente robotten

 “Het klinkt misschien vreemd, maar ik ben ervan overtuigd dat we als zorgverlener te veel zorg verlenen. Mijns inziens moeten we eerder door het inzetten van intelligente robotten en technologie de zelfredzaamheid van personen stimuleren in de thuissituatie, in de WZC, in ziekenhuizen, bij personen met een beperking. Ik vind het spijtig dat er een zekere aarzeling is bij de zorgcentra, de kinesisten enz. om bijvoorbeeld Zora (humanoïde robot) in te schakelen, omdat ze hen op een heel fijne en vernieuwde manier kan ondersteunen.”

Robotisering leeft sterk

Carine Boonen, Coördinator Flanders’ care licht toe dat er naast de robots die gebruikt worden voor sociale interactie zoals Zora ook de zogenaamde exoskeletons waarmee rolstoelpatiënten terug leren stappen. Carine Boonen vervolgt : “Wereldwijd zijn er intussen honderden toepassingen met robotica, hetgeen ook ethische implicaties met zich brengt. De vraag is of alles wat technisch mogelijk is ook wenselijk is. In dat kader zal het Centrum voor biomedische ethiek en recht eind dit jaar een internationale vergelijkende studie uitvoeren om te kijken hoe andere landen de ethische aspecten van zorginnovatie beoordelen.”

“Zorg is niet sexy”

Lon Holtzer benadrukt dat er nog meer projecten ontwikkeld moeten worden omdat technologie op het vlak van de gezondheidszorg een absolute meerwaarde heeft. “Jammer genoeg is de zorg niet sexy! Een toestel maken dat iemand helpt om zelfstandig recht te staan spreekt minder tot de verbeelding dan robotchirurgie, maar het is wel fundamenteel als hulpmiddel voor die patiënten.”

Zorgtechnoloog

Een stap in de goede richting is in elk geval de bacheloropleiding zorgtechnoloog die sinds 2016 in de Hogeschool Vives bestaat. Lon Holtzer : “Je hebt eigenlijk mensen nodig die beide terreinen begrijpen, want je kan veel gemakkelijker zinvolle toepassingen helpen ontwikkelen, als je rekening houdt met de zorgbehoefte van personen en met de manier waarop zorgverleners werken. Dit jaar zijn ze er 32 studenten die deze opleiding volgen. Ideaal zou zijn als een groep WZC bijvoorbeeld een zorgtechnoloog zouden aanwerven om zo de innovatie in de zorg te stimuleren en meerwaarde te creëren.”

Valkuilen

Lon Holtzer : “Ik ben een voorstander, maar als je de technologie niet op een intelligente manier gebruikt, kan die leiden tot onpersoonlijke zorg of zelfs gevaarlijk zijn, maar dat geldt nu eigenlijk ook voor een arts of verpleegkundige die zijn werk niet goed doet. We moeten ons afvragen hoe we de kost van de gezondheidszorg onder controle houden en in welke mate robotisering bijdraagt aan zorg en welzijn. De uitdaging is om technologie op een intelligente, humane manier in te zetten.”

Omdat er nog veel te zeggen is over robotisering, breien we in het najaar een vervolg aan deze reeks met o.a. een interview van Prof. Simoens (UGent) over het Wonder-project en Prof. Dr. Decaestecker (UZ Gent) over robotchirurgie.