De rush op de jodiumtabletten

Er is al heel wat te doen geweest rond de rush op de jodiumtabletten na de Russische inval in Oekraïne. De sociale media stonden er bol van, er werd zelfs op Twitter een poll gedaan om te weten wie ze al in huis had gehaald en bij de documentatiedienst van APB stond de telefoon ook roodgloeiend.

Het kwam vanaf eind februari in het nieuws: Apothekers meldden een stijging in de gratis aflevering van jodiumtabletten. Dit was geleden van maart 2018 toen de overheid de raad gaf preventief jodiumtabletten op te halen bij de apotheker voor bepaalde doelgroepen (inwoners nucleaire risicozone, kinderen tot 18 jaar in het hele land, zwangere vrouwen of zij die borstvoeding geven en alle verantwoordelijken van crèches, scholen enz.).

Vragen staat vrij

Magali Van Steenkiste, Apotheker-Expert bij APB blijft er rustig onder: “We kregen de afgelopen weken heel wat telefoons van apothekers over de houdbaarheid of de dosering van jodiumtabletten. Eén boze patiënt stelde de vraag of we misschien wilden dat alle 40-plussers dood gingen. Ik stelde haar gerust door uit te leggen dat het nut van de jodiumtabletten vanaf 40 jaar daalt, terwijl het risico op bijwerkingen sterk stijgt. Apothekers zijn eigenlijk al goed geïnformeerd door hun basisopleiding en daarnaast is het niet de eerste keer dat ze met jodiumtabletten (of Kaliumjodide/KI) in aanraking komen. In maart 2018, maar ook in 2010-2011 was er een publiekscampagne, die toen heel actueel werd omdat het kernongeluk in Fukushima plaatsvond net voor de campagne.”

Van siroop tot tabletten

Terwijl jodiumtabletten vroeger enkel aan de inwoners in een straal van 20 km rond de kerncentrale werden aangeraden, kwam men na Fukushima tot de vaststelling dat de hele bevolking er baat bij zou hebben, zeker jongeren tot 18 jaar. Tot dan moesten alle apothekers 500 gram KI in huis hebben, zodat ze er in geval van een noodsituatie een siroop van konden maken, die de bevolking bij hen kon ophalen. Gelukkig zag de overheid het onlogische van deze regeling in, omdat iedereen vooral moet binnenblijven bij radioactieve straling en dus zeker niet naar de apotheek moet lopen. De perimeter werd toen uitgebreid naar 100 km, wat neerkomt op het volledige grondgebied. Vanaf dan werden er tabletten voorzien voor iedereen, met de aanbeveling dat ze alleen nuttig waren voor bepaalde groepen.  

Houdbaarheid

Birgit Knuts, Apotheker-Expert bij de Dienst voor Geneesmiddelen Onderzoek (DGO) van APB: “Veel apothekers stelden ons de vraag naar de houdbaarheid van deze tabletten, omdat de bijsluiter vermeldt dat de tabletten minstens 10 jaar bruikbaar zijn bij correcte bewaring (onder 30°C). Terwijl Sciensano jaarlijks KI-tabletten uit een strategische stock analyseert, was het de bedoeling van onze studie van vorig jaar om KI-tabletten van 2010-2011 te testen die bij de apothekers zelf bewaard werden. In ons laboratorium werd de dissolutie, het gehalte en de microbiologische kwaliteit van de tabletten geanalyseerd. Op basis van deze analyses waren alle geteste stalen conform.” Magali voegt toe dat de houdbaarheid dan ook met een jaar werd verlengd tot 28 mei 2022. KI is echter een zeer stabiele molecule, en volgens Magali zijn ze binnen 10 jaar nog bruikbaar.

Dagelijkse cijfers

De aflevering van jodiumtabletten breekt elke dag records. Zo stelde FarmaFlux vast dat er op 2 maart 2022 54.740 verpakkingen aan 52.192 patiënten werden afgeleverd en op 4 maart 65.010 verpakkingen aan 64.431 patiënten. FarmaFlux houdt het FAGG en het Crisiscentrum op de hoogte van de dagelijkse evolutie.

Veilig gevoel

Magali: “Op zich is het goed dat de bevolking die tabletten nu in huis haalt voor een eventueel ongeval. Het radioactief jodium dat dan zou vrijkomen en die in aerosolen in de lucht zit, zal zich in de schildklier opstapelen, waardoor je jezelf van binnenuit bestraalt. Door je schildklier te verzadigen met stabiel jodium, zal de radioactiviteit zich niet vastzetten in de schildklier. Het is echter wel belangrijk die tabletten op het juiste moment in te nemen en niet nu. Ook al zijn ze maar een druppel op een hete plaat, ze geven mensen misschien toch een veilig gevoel. Je insmeren met een jodiumderivaat (isobetadine), zoals we van iemand hoorden, zal totaal niet beschermen tegen straling. Binnenblijven blijft het beste advies naast ervoor zorgen dat er zo veel mogelijk materiaal tussen jezelf en de buitenwereld staat. De radioactieve straling verliest energie bij interactie met materiaal zodat de bestraling daalt, en het binnenblijven beschermt verder ook tegen besmetting.”

Meer info :

Nucleair risico (bevat informatie zowel voor artsen, apothekers als burgers)
Federaal agentschap voor Nucleaire Controle (FANC)
APB Flash (voor apothekers)