De rol van de apothekers zal nooit meer dezelfde zijn (dossier vaccinatie deel 3)

Zowel bij ons als in andere Europese landen verruimde het takenpakket van apothekers door de coronacrisis. Burgers informeren, testen en sensibiliseren:  apothekers toonden zich een onmisbare schakel in de strijd tegen het virus.

Dat apothekers tijdens de coronacrisis niet stilgezeten hebben, is geweten. In het begin van de pandemie waren zij een betrouwbaar informatiepunt dat in schril contrast stond met de vaak tegenstrijdige overheidscommunicatie. Daarna kwamen ze achter hun balie vandaan om maandenlang de kwaliteit van vaccins te bewaken in vaccinatiecentra. En eens de vaccinatiecampagne volop op gang was getrokken, groeide het idee vanuit de Task Force Vaccinatie apothekers in te schakelen bij het sensibiliseren van de bevolking om zo bij te dragen aan een maximale vaccinatiegraad. Hun laagdrempeligheid maakt hen immers uitermate geschikt om twijfelaars en digibeten aan te spreken, te informeren en te motiveren. Bijkomend volgden zij een opleiding gesprekstechnieken.

Sensibilisatie pop-up

De bedoeling is dat de apotheker een gesprek aanknoopt met patiënten die hun oproepingsbrief hadden ontvangen of hun eerste prik gehad. Op het computerscherm verschijnt een pop-up met bovenaan de identificatiegegevens van de patiënt (naam, voornaam en INSZ-nummer) en onderaan informatie over de manier waarop deze zijn oproepingsbrief kreeg (e-mail, post, sms, e-Healthbox) en de vaccinatiecode. In Vlaanderen heeft de apotheker de mogelijkheid met behulp van deze code in het Doclr-registratiesysteem meteen een afspraak te maken voor een prik.

Ook kan de apotheker zien of de patiënt bijvoorbeeld een afspraak gemist heeft of geactiveerd is (activated), d.w.z. dat hij behoort tot de doelgroep die op dat moment werd opgeroepen. Heeft de patiënt zijn eerste prik gehad, dan ziet de apotheker de datum waarop dit gebeurde en met welk type vaccin. Zo kan hij de patiënt vragen naar eventuele bijwerkingen en deze via een knop registreren op de FAGG website, een mooi voorbeeld van farmacovigilantie.

In het luik ‘sensibiliseringsgesprek’ vult de apotheker in of de patiënt overtuigd is, twijfelt of weigert zich te laten vaccineren en of er sprake is van contra-indicatie met een eventuele doorverwijzing naar een arts. Tussen begin mei 2021 en eind augustus werden 4,6 miljoen geopende pop-ups op apotheekschermen geregistreerd. Eind september verdwijnen ze van het apotheekscherm, ze hebben hun nut meer dan bewezen.

Bij de buren

Om artsen en testcentra te ontlasten voeren Belgische apothekers en hun Franse en Cypriotische collega’s snelle antigeentesten uit. Ook in Oostenrijk en in Zwitserland is dit het geval, daar krijgt iedereen bovendien maandelijks vijf gratis zelftestkits, die alleen verkrijgbaar zijn in de apotheek. Frankrijk, Ierland, Noorwegen, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, en sinds kort ook Italië en Polen, zijn landen waar openbare apothekers COVID-19-vaccins toedienen nadat zij het vereiste opleidingsprogramma hebben gevolgd. Zo keurde in Noorwegen het ministerie van Volksgezondheid een tijdelijke wijziging van de regelgeving goed waardoor apothekers het recht kregen COVID-19-vaccins te bestellen om in de apotheek toe te dienen. Hilde Ariansen van The Norwegian Pharmacy Association: “Tot nu toe zijn het slechts enkele apotheken in Oslo die vaccineren, zowel op uitnodiging als via drop-in. Om te kunnen vaccineren, besloten we het e-healthplatform Helseboka te gebruiken, dat het de patiënt mogelijk maakt een afspraak te boeken en zelf vooraf zijn persoonlijke informatie in te vullen. Daarnaast hebben apothekers rechtstreeks toegang tot de nationale vaccinatiedatabase.”

Van laagdrempelig informatiepunt en meldpunt voor huishoudelijk geweld (Masker-19) tot volwaardig partner in de vaccinatie- en teststrategie: de rol van apothekers zal nooit meer dezelfde zijn.

Meer info: Position Paper on the Role of Community Pharmacists in COVID-19 – Lessons Learned from the Pandemic. PGUE