De apotheker in de eerstelijn bij preventie

In het kader van de rol van de apotheker in preventie, organiseerde VAN in mei 2021 de ROOKSTOP campagne. Deze had als doelstelling apothekers een maand laten focussen op rookstopbegeleiding in de apotheek en de overheid tonen dat apothekers een belangrijke rol kunnen spelen in preventie. We gingen ons licht opsteken bij Karel Verlinde, Directeur Beroepsontwikkeling bij KLAV en Project Manager van dit project en Professor dr. apr. Lies Lahousse van UGent, verantwoordelijk voor de data-analyse.

Project Manager Karel Verlinde steekt meteen van wal : “ Dit project past binnen een van de vijf focusdomeinen van VAN, namelijk preventie. We hebben hiervoor de maand mei gekozen, omdat de Wereldantitabaksdag op 31 mei een mooie afsluiter vormde.” Als voorbereiding op deze rookstopbegeleiding volgden 435 apothekers een webinar, waarin zowel theorie als motivationele gesprekstechnieken aan bod kwamen. Daarnaast kregen alle VAN-leden het promotiemateriaal  (flyers, posters enz.) toegestuurd.  Om de acties van de apotheker in kaart te brengen, werden er door FarmaFlux 4 CNK-codes aangemaakt (zie afb.). Het voordeel is dat deze CNK-codes, die normaal gelinkt zijn aan producten, tot zorgcodes kunnen omgevormd worden om handelingen te registreren.

Karel Verlinde : “Om deze data te capteren, deden we een beroep op FarmaFlux. Je hebt immers data nodig om de overheid te tonen dat apothekers wel degelijk een rol kunnen spelen in preventie. Daarnaast geeft het ook de mogelijkheid apothekers het resultaat en het nut te laten zien van een maand lang CNK-codes registreren.”

Data-analyse

Lies Lahousse (UGent) vult aan dat er een descriptieve data-analyse gebeurde om zicht te krijgen op het gemiddeld doelpubliek dat in de apotheek in aanmerking komt voor rookstopbegeleiding, het percentage van de gevallen waarbij het lukt door te verwijzen of hulp te bieden, en welke factoren (leeftijd, geslacht,…) verbonden zijn met een grotere slaagkans. Lies Lahousse : “Op dit moment hebben we al een aantal cross-sectionele resultaten: zo is een kwart van de aangesproken patiënten niet van plan te stoppen met roken (controlegroep), terwijl een ander kwart akkoord ging met een doorverwijzing en de overigen (kleine helft) wel willen stoppen. Binnen die laatste groep verkiest de overgrote meerderheid te stoppen met hulpmiddelen. Slechts een minderheid (en opvallend meer mannen dan vrouwen) verkiest het puur op karakter, dus zonder hulp, te proberen. Wat ook al blijkt, is dat ouderen minder vaak geneigd zijn rookstopbegeleiding te overwegen. “

Gezondheidswinst

“Interessant is dat we via FarmaFlux gedurende 3 à 6 maanden data verzamelen om een beter beeld te hebben omtrent eventuele geboekte gezondheidswinst. Via deze geanonimiseerde data kunnen we geen conclusies trekken voor individuele personen, maar kunnen we wel nagaan welke van deze 4 aangesproken groepen gemiddeld gezien meest gezondheidswinst boeken. Idealiter zien we dat de groep die wil stoppen met hulp bijvoorbeeld de volgende maanden effectief overgaat tot meer gebruik van hulpmiddelen bij rookstop of zien we een vermindering in het gebruik van hoestmiddelen. Als we gezondheidswinst kunnen aantonen, laten we niet alleen de potentiële preventieve rol van de apotheker zien, maar ook wat er mogelijks bespaard wordt op langere termijn. Ook voor de ‘no-change’ groep is het interessant na te gaan of er op termijn toch geen verandering optreedt omdat elke keer als het thema rookstop ter sprake komt, er een kans is dat die persoon overweegt toch te stoppen. Weten dat hun gesprek gemiddeld gezien impact heeft, kan bovendien motiverend zijn voor apothekers. Andersom kan het natuurlijk ook dat zijn dat we moeten vaststellen dat goede voornemens niet lang worden volgehouden en mogelijks herhaling vereisen.”

 Meer gedetailleerde resultaten komen er pas binnen enkele maanden, wordt dus zeker vervolgd.